Filozofia realistyczna wobec wyzwań współczesności

Książka zawiera artykuły będące pokłosiem obrad XXIII Ogólnopolskiego Sympozjum z cyklu „Zadania Współczesnej Metafizyki”, zatytułowanego „Filozofia realistyczna wobec wyzwań współczesności” (9 grudnia 2021). Okazją do podjęcia tego rodzaju problematyki była 100. rocznica urodzin o. prof. Mieczysława A. Krąpca OP, wybitnego współczesnego filozofa polskiego, który opracował główne działy filozofii, opierając je na klasycznie pojętym poznaniu metafizycznym, jak też 1. rocznica śmierci ks. prof. Andrzeja Maryniarczyka SDB, ucznia i najbliższego współpracownika o. Krąpca, który przyczynił się do spopularyzowania dorobku filozofii realistycznej.
Publikacja zawiera pięć działów, obejmujących najważniejsze obszary wyzwań, jakie stoją przed współczesną filozofią realistyczną. Cześć pierwsza pt. „Realizm w filozofii” wykracza poza ramy sympozjum, a poświęcona jest ogólnej refleksji na temat filozofii. Zawiera teksty autorstwa Mieczysława A. Krąpca OP („Dlaczego różne filozofie?”) oraz Andrzeja Maryniarczyka SDB („Realistyczny obraz świata”, „Tomizm egzystencjalny a dziś filozofii”), w których autorzy przedstawiają zarówno zręby filozofii realistycznej, jak i formułowanego na tym gruncie obrazu świata, podkreślając m.in. ważką rolę myśli św. Tomasza z Akwinu w powstaniu tego rodzaju filozofii. Część druga, pt. „Człowiek: produkt czy osoba?”, poświęcona jest antropologii filozoficznej, a składają się na nią teksty takich autorów, jak Piotr Stanisław Mazur („Posthumanizm czy posthumanizmy”), bp Ignacy Dec („Natura ludzka a osoba”) oraz Mieczysław A. Krąpiec OP („Kim jest człowiek?”), w których ukazane zostały główne aspekty współczesnej debaty na temat człowieka, a szczególnie spór ze stanowiskami podważającymi zarówno trwałe wyznaczniki natury ludzkiej, jak też osobowy charakter bytu ludzkiego. Kolejna część obejmuje zagadnienia związane z kulturą pt. „Kultura: kreacja czy »uprawa« natury?”. Teksty ks. Jana Sochonia („Kultura jako ekspresja twórcy”), Piotra Jaroszyńskiego („Kultura jako intelektualizacja natury: Mieczysława A. Krąpca teoria kultury”) oraz Mieczysława A. Krąpca („Wprowadzenie w problematykę kultury”) ukazują klasyczne spojrzenie na kulturę, mającą na celu doskonalenie człowieka we wszystkich wymiarach jego życia, jak też konsekwencje odejścia od takiego pojmowania kultury. W części czwartej poruszona została problematyka prawa („Prawo: dyktat woli czy reguła prawego rozumu?”). W swoich tekstach, Marek Czachorowski („Od woluntaryzmu prawnego do dyktatury prawa. Współczesne zagrożenia”), Krzysztof Wroczyński („Ku realistycznej filozofii prawa”) i Mieczysław A. Krąpiec OP („Dobro wspólne jako racja bytu społeczeństwa i prawa”) zwracają uwagę na konieczność ugruntowania prawa w realnym świecie, pociągającą za sobą m.in. potrzebę uwzględnienia zasad moralnych w stanowieniu i korzystaniu z prawa. Ostatnia część poświęcona jest tematyce państwa („Państwo: polityczny konstrukt czy wspólnota?”), gdzie autorzy – Jacek Bartyzel („Nowożytne i ponowożytne państwo świeckie jako technokratyczny Lewiatan”), Zbigniew Pańpuch („Państwo jako gwarant realizacji dobra wspólnego”) i Mieczysław A. Krąpiec OP („Od suwerenności osoby do suwerenności państwa”), uwydatniają rolę koniecznych determinantów państwa jako naturalnej ludzkiej wspólnoty, jak też ukazują konsekwencje ich pomijania w postaci zdeformowanych ustrojów państwowych.